Zadzwoń do nas:
Spis treści
- Przełomowy wyrok w Suwałkach
- Geneza sprawy – jak doszło do procesu?
- Analiza wyroku – co ustalił sąd?
- Znaczenie wyroku dla przyszłości klauzul WIBOR
- Zalecenia dla kredytobiorców – jak reagować na działania banków?
- Czy to początek końca WIBOR w umowach kredytowych?
Przełomowy wyrok w Suwałkach
4 października 2024 roku to data, która może zmienić bieg historii dla kredytobiorców zmagających się z klauzulami zmiennego oprocentowania opartymi na WIBOR. W sprawie I C 217/24, Sąd Okręgowy w Suwałkach wydał nieprawomocny wyrok, w którym uznał abuzywność klauzul dotyczących zarówno WIBOR, jak i marży banku, pozostawiając klientce do spłaty wyłącznie kapitał kredytu oraz prowizję.
To odważne orzeczenie, pokazuje, że argumenty kredytobiorców wobec zmiennego oprocentowania nie są pozbawione podstaw. Już dawno temu zauważyliśmy skalę nadużyć banków oraz obciążanie Kredytobiorców nadmiernymi kosztami. Nasza odpowiedź to szerzenie wiedzy nt. skali problemu oraz pomaganie osobom, które chcą dochodzić swoich praw.
Geneza sprawy – jak doszło do procesu?
Historia zaczęła się w 2020 roku, gdy kredytobiorczyni zaciągnęła kredyt konsolidacyjny opiewający na kwotę 134 483,52 zł. Nieregularna spłata zobowiązania doprowadziła do wypowiedzenia umowy przez bank i skierowania sprawy do sądu. Kredytobiorczyni, w odpowiedzi na nakaz zapłaty, podniosła zarzut abuzywności klauzul zmiennego oprocentowania, wskazując na brak dostatecznej informacji o tym, jak ustalana jest stawka WIBOR.
Analiza wyroku – co ustalił sąd?
Brak dostatecznej informacji o WIBOR
- Bank nie zapewnił Kredytobiorczyni wyjaśnień, czym jest wskaźnik WIBOR 3M ani jak odbywa się jego ustalanie.
- Kredytobiorczyni nie została poinformowana, gdzie mogłaby znaleźć szczegóły dotyczące zasad funkcjonowania WIBOR-u, danych wykorzystywanych do jego wyliczania czy podmiotu odpowiedzialnego za jego administrację.
Niedopełnienie obowiązku informacyjnego
- Bank dał do podpisania oświadczenie o ryzyku wzrostu oprocentowania, traktując je jako wystarczający dowód wywiązania się z obowiązku informacyjnego. Sąd stwierdził jednak, że taki dokument nie spełniał tej roli w pełnym zakresie.
Brak negocjacji zapisów umowy
- Bank nie udowodnił, że jakiekolwiek elementy umowy były negocjowane z kredytobiorczynią, co świadczyło o jednostronnym kształtowaniu jej zapisów.
WIBOR jako mechanizm prywatny
- Sąd zwrócił uwagę, że WIBOR nie ma statusu wskaźnika urzędowego. Jest zarządzany przez prywatny podmiot, który samodzielnie ustala zasady funkcjonowania wskaźnika i organizuje jego fixing.
Możliwość badania abuzywności WIBOR
- Bank argumentował, że WIBOR nie podlega ocenie w kontekście klauzul abuzywnych ze względu na nadzór państwowy. Sąd odrzucił ten argument, wskazując na trzy kluczowe kwestie:
- Brak podstaw prawnych do państwowego nadzoru nad WIBOR-em w czasie podpisywania umowy.
- Prywatny charakter wskaźnika.
- Brak uznania podmiotu odpowiedzialnego za WIBOR jako administratora zgodnie z unijnym Rozporządzeniem BMR w chwili zawierania umowy.
Brak nadzoru nad WIBOR przed 2020 rokiem
- Dopiero 16 grudnia 2020 roku Komisja Nadzoru Finansowego zatwierdziła podmiot jako administratora wskaźnika referencyjnego. Wcześniej WIBOR ustalano metodą fixingu bez nadzoru państwowego, co podważa jego wiarygodność w umowach zawartych przed tą datą.
Naruszenie równowagi stron w umowie
- Bank, mając pełną wiedzę o mechanizmie fixingu, nie przekazał jej kredytobiorczyni. Spowodowało to znaczną przewagę jednej strony umowy.
- Brak informacji uniemożliwił kredytobiorczyni ocenę potencjalnych skutków ekonomicznych klauzuli zmiennego oprocentowania, co naruszało jej interesy jako konsumentki.
Te ustalenia pokazują, że wiele umów kredytowych w Polsce może zawierać podobne niedociągnięcia.
Znaczenie wyroku dla przyszłości klauzul WIBOR
Orzeczenie z Suwałk to wyrok eliminujący wskaźnik WIBOR z umowy kredytowej. Czy to oznacza, że podobnych spraw będzie więcej? Prawdopodobnie tak, zwłaszcza jeśli Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wyda korzystne dla kredytobiorców orzeczenia w związku z pytaniami prejudycjalnymi dotyczącymi WIBOR.
Z naszej perspektywy to sygnał, że banki muszą zmienić podejście do zawierania umów kredytowych. Martwi nas jednak, że wiele instytucji finansowych może próbować przeciągać sprawy sądowe, grając na czas a dodatkowo szerząc negatywny PR w stosunku do osób i kancelarii, które wskazują nieuczciwe praktyki bankowe.
Zalecenia dla kredytobiorców – jak reagować na działania banków?
Ostatnio banki zaczęły rozsyłać aneksy do umów kredytowych, mające zastąpić WIBOR innym wskaźnikiem w przypadku jego eliminacji.
- Nie podpisuj pochopnie!: Każdy dokument przedłożony przez bank należy dokładnie przeanalizować z prawnikiem.
- Konsultacja to podstawa: W naszej ocenie podpisanie aneksu bez dokładnego zrozumienia jego skutków może utrudnić późniejsze dochodzenie swoich praw w sądzie.
Chcemy, by każdy kredytobiorca czuł się zabezpieczony prawnie i nie był zmuszony do podpisywania dokumentów pod presją czasu lub braku informacji.
Podsumowanie – czy to początek końca WIBOR w umowach kredytowych?
Wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach to ogromny krok naprzód w walce o prawa konsumentów. Jednocześnie jako kancelaria jesteśmy świadomi, że droga do upowszechnienia podobnych orzeczeń będzie długa i wymagać będzie determinacji ze strony kredytobiorców oraz ich pełnomocników.
Jesteśmy zaniepokojeni skalą problemu, ale wierzymy, że ten wyrok może stać się katalizatorem pozytywnych zmian w sektorze finansowym. Zachęcamy kredytobiorców do dochodzenia swoich praw, przypominając, że mają nas po swojej stronie. Jeśli masz pytania lub wątpliwości, skontaktuj się z nami – chętnie pomożemy!