Zadzwoń do nas:
Spis treści:
- Nowa uchwała Sądu Najwyższego
- Czym jest umowa wzajemna i jak odnosi się do kredytów frankowych?
- Nierównowaga stron w umowie kredytowej
- Prawo zatrzymania w praktyce
- Orzecznictwo TSUE a decyzja Sądu Najwyższego
- Co uchwała oznacza dla Frankowiczów?
- Podsumowanie — stanowisko kancelarii
Nowa uchwała Sądu Najwyższego
W piątek 28 lutego br. poszerzony skład Izby Cywilnej Sądu Najwyższego przyjął uchwałę dotyczącą kredytów frankowych, uznając, że umowa kredytowa jest umową wzajemną. Uchwała została podjęta w odpowiedzi na pytanie Rzecznika Finansowego. Oznacza to, że obie strony — bank oraz Kredytobiorca — posiadają określone zobowiązania, które powinny zostać zrealizowane w sposób równoważony. Orzeczenie to wzbudziło szerokie dyskusje, ponieważ może mieć istotny wpływ na przyszłość procesów frankowych.
W praktyce oznacza to, że banki będą mogły stosować prawo zatrzymania, co wstrzymuje wypłatę zasądzonych kwot do momentu, aż Kredytobiorca zwróci kapitał kredytu. Decyzja SN opiera się na interpretacji Kodeksu cywilnego, który wskazuje, że w umowach wzajemnych każda strona ma obowiązek spełnienia swojego świadczenia.
Czym jest umowa wzajemna i jak odnosi się do kredytów frankowych?
Umowa wzajemna to taka, w której obie strony zobowiązują się do spełnienia świadczenia o ekwiwalentnej wartości. W kontekście kredytów frankowych banki twierdzą, że kredytobiorcy zobowiązali się do zwrotu pożyczonej kwoty wraz z odsetkami, podczas gdy same zapewniły finansowanie. Problem pojawia się jednak wtedy, gdy umowa zawierała klauzule abuzywne – czyli niedozwolone postanowienia, które wprowadzały nierównowagę między stronami.
Kredytobiorcy zostali wciągnięci w umowy, które nie miały równoważnych świadczeń. Banki jednostronnie narzucały niekorzystne warunki, wykorzystując swoją przewagę prawną i informacyjną.
Nierównowaga stron w umowie kredytowej
Banki konstruowały umowy w sposób asymetryczny – to one decydowały o kursie franka, który wpływał na wysokość rat. Kredytobiorcy nie mieli realnej kontroli nad ryzykiem, choć to na nich zrzucano odpowiedzialność za kurs walutowy.
Takie praktyki są rażąco nieuczciwe. Kredytobiorcy byli zmuszeni do przyjęcia skrajnie niekorzystnych warunków, co stoi w sprzeczności z zasadą równości stron w umowie wzajemnej.
Prawo zatrzymania w praktyce
Banki od lat próbują wykorzystywać prawo zatrzymania, aby opóźniać wypłaty nienależnie pobranych kwot na rzecz Kredytobiorców. W praktyce oznacza to, że nawet jeśli Frankowicz wygra proces, bank może wstrzymać zwrot pieniędzy, domagając się najpierw rozliczenia kapitału. Sądy krajowe będą oceniały, czy takie działania banków nie narusza praw Konsumenta.
Eksperci wskazują, że orzecznictwo unijne stoi po stronie Kredytobiorców. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku C-424/22 jasno stwierdził, że stosowanie prawa zatrzymania przez banki jest sprzeczne z ochroną Konsumentów przewidzianą w dyrektywie 93/13.
Orzecznictwo TSUE a decyzja Sądu Najwyższego
Sąd Najwyższy uznał wzajemny charakter umowy kredytowej i potwierdził prawo zatrzymania, jednak TSUE podkreśla, że banki nie mogą nadużywać tej instytucji przeciwko Kredytobiorcom. Uchwała SN pozostawia wiele kwestii otwartych, zwłaszcza w kontekście ochrony Konsumentów przed nieuczciwymi praktykami banków.
TSUE konsekwentnie wskazuje, że Kredytobiorcy mają prawo do zwrotu środków bez dodatkowych utrudnień ze strony banków. Z kolei polskie sądy krajowe będą musiały rozstrzygać, czy prawo zatrzymania nie prowadzi do naruszenia podstawowych praw Konsumenta.
Co uchwała oznacza dla Frankowiczów?
Frankowicze nie powinni obawiać się negatywnych konsekwencji tej uchwały. Praktyka sądowa pokazuje, że Kredytobiorcy mają silne argumenty w walce z bankami, zwłaszcza w kontekście prawa unijnego. Uchwała SN powinna zostać zinterpretowana na korzyść Kredytobiorców, ponieważ stosowanie prawa zatrzymania nie może naruszać ochrony konsumenckiej.
Wielu ekspertów podkreśla, że banki stosują prawo zatrzymania jako narzędzie nacisku na Kredytobiorców, by wymusić ugody. Nie zmienia to jednak faktu, że orzecznictwo TSUE stawia granice takim działaniom.
Henryk Walczewski, sędzia sądu frankowego (Opinia dla „Rzeczpospolitej”)
Wzajemność umowy kredytu (art. 487 § 2 k.c. w zw. z art. 69 prawa bankowego) sprzyja obu stronom sporu o kredyty walutowe. Na wypadek nieważności umowy (art. 497 k.c.) obowiązuje wzajemny zwrot świadczeń (art. 494 k.c.). Wzajemnym zwrotem można rozliczyć nieważną umowę w jednym postępowaniu wg. art. 494 k.c. To uwalnia Kredytobiorcę i bank od horrendalnych kosztów drugiego procesu. Konsumenci nie będą narażeni na prowizje dla prawników za sukces w zakresie kwot objętych wzajemnym zwrotem. Jeżeli bank nie określił jeszcze swoich roszczeń do byłego Kredytobiorcy, prawo zatrzymania (art. 496 k.c.) zablokuje wniesienie pozwu przeciwko Konsumentowi o zwrot kapitału.
Podsumowanie — stanowisko kancelarii
Uchwała Sądu Najwyższego potwierdza, że wzajemny charakter umowy kredytowej jest istotnym elementem w sprawach frankowych. Jednak to Kredytobiorcy mają przewagę nad bankami. Orzecznictwo TSUE jasno wskazuje, że prawa i ochrona Konsumentów są najważniejsze.
Kancelaria ProBanking stoi po stronie Kredytobiorców i dąży do zapewnienia im ochrony prawnej. Banki nie mogą bezkarnie wykorzystywać prawa zatrzymania jako narzędzia opóźnienia wypłat należnych środków. Wszyscy Kredytobiorcy, którzy zawarli nieuczciwe umowy z bankami, powinni dochodzić swoich praw. Warto zgromadzić całą dokumentację i przeanalizować możliwości unieważnienia umowy.
Źródła: